ต่อไปนี้คือสิ่งที่คุณควรรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ PrEP ถ้าคุณกำลังคิดจะใช้ PrEP :
PrEP คืออะไร ?
PrEP ย่อมาจาก Pre-Exposure Prophylaxis คือการใช้ยาต้านเชื้อเอชไอวีเพื่อป้องกันไม่ให้คนที่ยังไม่มีเชื้อติดเชื้อ PrEP ได้รับการศึกษาว่ามีความปลอดภัยและได้ผลในการป้องกัน สามารถป้องกันเอชไอวีอย่างได้ผลมากเมื่อกินทุกวันๆ ละเม็ด เพราะยาจะไปขัดขวางเอชไอวีไม่ให้เพิ่มจำนวนในร่างกายถ้าคุณได้รับเชื้อเข้าไป ทำให้เอชไอวีไม่สามารถปักหลักในร่างกายจนทำให้ป่วยได้
PrEP นี้ใช้สำหรับทั้งฝ่ายรุกและรับหรือเปล่า ?
ใช่แล้ว แม้ว่าฝ่ายรับจะมีความเสี่ยงมากกว่าแต่ฝ่ายรุกก็สามารถติดเชื้อเอชไอวีได้เช่นเดียวกัน โดยฝ่ายรุกที่ไม่ขลิบอวัยวะเพศมีโอกาสสูงมากขึ้นเล็กน้อย และฝ่ายรุกก็อาจมีความกังวลเกี่ยวกับการได้รับเชื้อเอชไอวีด้วยเช่นกัน ดังนั้นการใช้ PrEP จึงช่วยในเรื่องนี้ได้
การใช้ PrEP มีผลระยะยาวหรือไม่ ?
PrEP ได้รับการอนุมัติในปี 2547 นั่นคือมีมากว่าสิบปีแล้ว และก่อนหน้านั้น ยังใช้เป็นยารักษาเอชไอวีสำหรับผู้ติดเชื้อหรือได้รับเชื้อ (มีโมเลกุลที่ใช้ในยารักษาเอชไอวี) ผลข้างเคียงที่แย่ที่สุดที่เคยมีการรายงานคือเสียความหนาแน่นของเกลือแร่ในกระดูกและการทำงานของไตลดลง ปลอดภัยหรือเปล่า? ปลอดภัย พูดง่ายๆ คือ แม้กต่นักวิทยาศาสตร์ยังแยกไม่ได้ว่ามีผลมากไปกว่าการแก่ชราตามปกติหรือไม่ ในสหรัฐอเมริกามีคนใช้ PrEP มานานหลายปี
แพทย์จะตรวจการทำงานของตับและไตของคุณ และตรวจหาเชื้อเอชไอวีและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ ทุกสามเดือน เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีปัญหา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งตามปกติของการอัพเดทสถานะแต่ละครั้ง หากคุณกังวลเกี่ยวกับผลของการใช้ PrEP ควรคุยกับหมอ
เคยได้ยินมาว่า PrEP ทำให้เชื้อเอชไอวีกลายพันธุ์จริงหรือเปล่า ?
ไม่จริงเลย PrEP ทำงานโดยการขัดขวางไม่ให้เชื้อไวรัสเจาะเข้าไปในเซลล์ เมื่อเชื้อไวรัสไม่สามารถเข้าสู่เซลล์ได้ก็จะไม่สามารถเพิ่มจำนวนได้ การกลายพันธุ์นั้นจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อไวรัสขยายพันธุ์ ดังนั้นถ้าเซลไม่มีการติดเชื้อก็ย่อมไม่มีการกลายพันธุ์ แต่ทั้งนี้ก่อนจะเริ่ม PrEP คุณต้องไม่มีเชื้อเอชไอวีในร่างกาย เพราะถ้าเชื้อไวรัสกำลังขยายพันธุ์ในร่างกายของคุณอยู่แล้ว การใช้ PrEP อาจทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับการดื้อยา และหมออาจต้องให้คุณลองใช้ยาตัวอื่น ดังนั้นก่อนใช้ PrEP หมอจะตรวจให้แน่ใจก่อนว่าคุณไม่มีเชื้อเอชไอวี
ควรบอกคนอื่นไหมว่ากำลังใช้ PrEP อยู่ ?
ขึ้นอยู่กับคุณคนเดียวเท่านั้น บางคนภูมิใจที่จะบอกคนอื่นว่าใช้ PrEP อยู่ ซึ่งจะช่วยทำลายอคติเหมารวมผิดๆ และแสดงให้เห็นว่าคุณเลือกใช้ PrEP เพื่อดูแลสุขภาพตัวเอง นอกจากนี้ยังแสดงให้คนอื่นรู้ว่าการป้องกันเอชไอวีเป็นเรื่องสำคัญสำหรับคุณ อย่างไรก็ดี เราก็ควรเคารพการตัดสินใจของคนอื่นด้วยเช่นกัน ถ้าคู่ของคุณต้องการใช้ถุงยางอนามัยก็เป็นสิทธิของเขา และเขาไม่จำเป็นที่จะต้องเชื่อคำพูดของคุณว่าคุณปลอดภัย แน่นอนว่าเค้าก็สามารถใช้ PrEP ได้เช่นกัน ซึ่งทำให้เขาควบคุฒความปลอดภัยของตัวเองได้อย่างสมบูรณ์
จะใช้ PrEP เพื่อป้องกันเอชไอวีเพิ่มจากถุงยางอนามัยที่ใช้อยู่แล้วเป็นประจำได้ไหม ?
ได้แน่นอน หากคุณกังวลเกี่ยวกับสถานการณ์ถุงยางแตก หลุด หรือคู่ของคุณไม่ใส่ถุงยาง PrEP จะช่วยลดความกลัวและความกังวลได้ บางคนอาจอยากใช้เพื่อช่วยป้องกันเพิ่มอีกชั้นหนึ่ง ซึ่่งก็เป็นเรื่องดี แพทย์พยาบาลยังใช้ PrEP เพื่อป้องกันกันการติดเชื้อเอชไอวีหากถูกเข็มทิ่ม เพราะ PrEP ได้ผลเชื่อถือได้ คนใช้ PrEP ยังบอกว่าช่วยให้หายจากความกลัวที่แม้แต่ตัวเองยังไม่เคยรู้มาก่อนว่ากลัว
ถ้าลืมกินยาจะทำอย่างไร ?
การศึกษาในปัจจุบันแสดงว่า PrEP นั้นยังได้ผลดีแม้ว่าจะลืมกินไปหนึ่งวัน และยังแสดงให้เห็นด้วยว่าคนที่กินยา PrEP อย่างน้อยสี่ในเจ็ดวันไม่ติดเชื้อเอชไอวี แต่เราแนะนำเป็นอย่างยิ่งให้คุณกินวันละครั้ง เพราะป้องกันได้สูงสุด และถ้าคุณไม่กินทุกวันอย่างสม่ำเสมอ ก็เสี่ยงที่จะหลงลืมและทำให้ผลงานที่อุตส่าห์ทำมาต้องเสียไปทั้งหมด เพราะงั้นกินยาวันละเม็ดดีกว่า ทุกคนจะได้แฮปปี้และปลอดภัย
