Covid-19 ကပ်ရောဂါကြောင့် သင့်၏Prepသုံးစွဲမှုထိခိုက်နိုင်မယ်ထင်သလား? အောက်ကအမေးအဖြေလေးတွေမှာကြည့်လိုက်ရအောင်နော်။
အမေး : Covid-19 ကို Prep က ကာကွယ် သို့မဟုတ် ကုသနိုင်သလား?
အဖြေ : မလုပ်နိုင်ပါဘူး။ Prep က HIV ကိုပဲကာကွယ်နိုင်တာပါ။ Covid-19 ကိုမကာကွယ်နိုင်ပါဘူး။ ကုသမှုလည်းမပေးပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့် Prep ကိုဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်အတိုင်းပဲသောက်ပါ။ ပိုပြီးတော့လည်းမသောက်ပါနဲ့။ Prep သောက်လို့ HIV ကလွဲလို့တခြားဘယ်ရောဂါမှ ကာကွယ်ကုသပေးနိုင်တယ်လို့ အခုလောလောဆယ် Prep သောက်လို့ HIV ကလွဲလို့တခြားဘယ်ရောဂါမှ ကာကွယ်ကုသပေးနိုင်တယ်လို့ အခုလောလောဆယ် သက်သေအထောက်အထားမရှိသေးပါဘူး ဆိုတော့ တခြားသူတွေနဲ့လည်းသွားမ shareနဲ့ဦးနော်။
အမေး : Prep နဲ့ HIV ဆေးတွေကို Covid lockdown အတွင်းသိုမှီးထားလို့ရမလား?
အဖြေ : ရတာပေါ့။ သင်Prepယူနေကြ နည်းစပ်ရာဆေးဆိုင် ဒါမှမဟုတ် ဆရာဝန်ရှီကနေစုံစမ်းလိုက်ပါ။
အမေး : Lockdown လုပ်ခံရတုန်း Prep ကိုရပ်ထားလို့ရသလား?
အဖြေ : လိင်ဆက်ဆံမှုမရှိဘူးဆိုရင်တော့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မရပ်ခင်ယောက်ျားလေးများအတွက် ဆိုရင် နောက်ဆုံးလိင်ဆက်ဆံပြီးနေ့နောက်ထပ် ၂ရက် အကြာထိ ဆေးဆက်သောက်ရပါမယ်။ ၂၈ရက်ကြာတယ့်အထိလည်းသောက်လို့ရပါတယ်။ မိန်းကလေးများအတွက်ဆိုရင်တော့ နောက်ဆုံးလိင်ဆက်ဆံထားတဲ့နေ့ကနေ နောက်ထပ် ၇ရက်အထိဆက်သောက်ပေးရပါမယ်။
အမေး : Prep ကိုနေ့တိုင်းသောက်တာကနေ လိုမှသောက်တာ (on demand)ပြောင်းလို့ရလား?
အဖြေ : ဟုတ် ရပါတယ်။ သင်သုံးနေတဲ့ Prep ကTDF/FTC (Tenofovir Disoproxil Fumarat/Emtricitabine )ပါတဲ့ TRUVADA, TENO-EM, နဲ့ အိန္ဒိယ က Ricovir-Em, Renvir-Em, Tavin-Em အစရှိတဲ့ brandတွေဆိုရင်ပေါ့။ ဒီ on demand သောက်တာကတော့ ယောက်ျားအခြင်းခြင်းလိင်တူဆက်ဆံတဲ့သူတွေပဲသောက်လို့ရတာနော်။ ပြီးတော့ Prep အသစ် Descovy (TAF/FTC, Tenofovir Alafenamide (TAF) 25 mg + emtricitabine (FTC) 200 mg) ကတော့ on demand သောက်လို့မရပါဘူး။
အမေး : Prep ကို on demand ဘယ်လိုသောက်ရတာလည်း?
အဖြေ : Prepဆေး၂လုံးကို လိင်ဆက်ဆံမှုမလုပ်ခင် ၂ နာရီကနေ ၂၄နာရီအတွင်း သောက်ရပါမယ်။ ပြီးတော့ လိင်ဆက်ဆံပြီးနောက် ၂၄နာရီကြာတိုင်းဆေး၁လုံးစီ ၂ကြိမ်သောက်ပေးရပါမယ်။ စုစုပေါင်း ၄ လုံးပေါ့။
အမေး : Prep ကိုရပ်ပြီးဘယ်လိုပြန်စသောက်ရမလဲ?
အဖြေ : ဆေးသောက်ရပ်ပြီး ကြားထဲမှာ လိင်ဆက်ဆံမှုမရှိဘူးဆိုရင်တော့ Prepကိုခါတိုင်းလိုပြန်စသောက်လို့ရပါတယ်။ ပြန်မစခင်တော့ သွေးလေးတော့ စစ်လိုက်ပါ ပို စိတ်ချရအောင်။ ယောက်ျားလေးဆိုရင်တော့ လိင်မဆက်ဆံခင် အနည်းဆုံး ၂နာရီ မတိုင်ခင်မှာ ဆေးကို ၂လုံးသောက်လိုက်ပါ။ ဆေးပြန်စပြီး အခုချက်ခြင်းလုပ်မယ်ဆိုရင်ပေါ့။ ပြီးရင်တော့ ဆေးကိုနေ့စဉ်ဆက်သောက် ဒါမှမဟုတ် on demand (၂-၁-၁) လိုသောက်ပေးရပါမယ်။ မိန်းကလေးနဲ့ လိင်ပြောင်းထားသူတွေအတွက်ကတော့ လိင်မဆက်ဆံခင် ၇ရက်ပြည့်အောင်အရင်သောက်ပေးရပါမယ်။
